Hava sıcaklığı kavrulur buna rağmen deniz buz keser.
Bunun genellikle gerçekleştiği anlarda poyraz rüzgarı estiği görülür.
Poyraz rüzgarı neden deniz suyu sıcaklığını düşürür ?
Karadeniz’de Poyraz Kuzeydoğudan eser. Kuzey rüzgarları soğuk hava akıntılarıdır. Güneyden esen lodos ise sıcak rüzgardır. Fakat bu da başlı başına neden değildir. Çünkü rüzgar bu kadar kısa sürede denizi soğutamaz. Üstelik hava sıcaklıkları çok yüksek olduğu anlarda... Üstelik Kuzeyden esen sadece poyraz değildir. Karayel ve Yıldız rüzgarları da Kuzeyden esere. Lakin bu rüzgarlar denizi soğutmaz.
Bu konuda herhangi akademik bir araştırmaya rastlamadım. Bu bilgi tamamen benim Karadeniz özelikleri hakkındaki diğer bilgilerime dayanarak çıkardığım sonuca dayanır.
Daha önce kaleme almıştım. Karadeniz’in ilginç bir şekilde çamaşır makinası gibi dönme özelliği vardır. Saat yönünün tersine döner. İstanbul boğazı önlerinden Zonguldak’a . Sinop’tan Kuzeye doğru yönelir. Poyraz Rüzgarı ise bunun tan tersi yönde eser. Akıntı ile rüzgarın ters yönde karşılaşması denizin üst suyunu aşağı, alt suyunu da yukarı çıkartıyor. Böylelikle alttaki soğuksu üste çıkmış oluyor. Denizin ani şekilde soğumasını ben bu şekilde açıklıyorum.
Peki neden Karadeniz’in suyu dönüyor ?
Bunun nedenlerinden biri İstanbul Boğazı’ndan giren ve çıkan su ile alakalı olduğunu düşünüyorum. Tıpkı lavabodan aşağı giden suyun etkisi ile dönen su gibi. Tuna, Don,
Dinyeper ve gibi Karadeniz’e akan akarsular bir çeşme görevini sürdürüyor. Böylelikle hiç durmayan bir akış gerçekleşiyor.
Kuzey Batı rüzgarı olan Karayel ise ; Karadeniz’in akışı ile aynı yönde estiği için bu rüzgarın etkisi özelikle Zonguldak Ereğli ilçemizin kıyılarına daha şiddetli vurmasına neden oluyor. Hatırlarsanız iki yıl önce Ereğli limanında gemileri batırmış ve 12 mürettebatın hayatına neden olmuştur.
Poyraz tarihte daime efsane rüzgar olarak anlatılır. Aslında bu topraklarda yaşayan çeşitli topluluklar Poyraz rüzgarını tanrı olarak inanmışlar.
Antik Yunan kültüründeki efsanelere inanan topluluklar rüzgarın adı ile kişileştirilmişlerdir.
Poyraz aslında şafak tanrıçası Eos ve Astraios'un çocuğu olan Boreas’ın adıdır.
Hikayeye göre Boreas, diğer rüzgar tanrıları olan Notus, Zephyrus, Eurus, Eosphoros ve Esperus'un kardeşidir.
Karayel ise adından da anlaşıldığı üzere; karaya vuran rüzgardır. Yani denizi en çok karaya doğru savuran rüzgar... Karadeniz'in akıntıları ile aynı yönden estiği için denizi karaya doğru iter. İki sene önce Karayel Ereğli limanını vurmuş ve sahilde büyük hasar yaratmıştı.
Karayel karayı, Poyraz denizi etkiler. Fakat ikisi de gemi batırır.
Kaynak: Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih