Usta gazeteci ve Sabah Gazetesi Yazarı Yavuz Donat, Osmanlı padişahı 2'nci Abdülhamid'in hayali olan Filyos Vadi Projesi ve doğalgaz rezervi ile ilgili yazıyı kaleme aldı.
İşte Donat’ın Sabah Gazetesin’de yer alan o yazısı:
“Rüyalar gerçek oluyor... Türk mühendisi, Türk işçisi Karadeniz'de destan yazıyor... Cumhuriyet'in eseri... Ne kadar gurur duysak yeridir.
Zonguldak... Çaycuma ilçesi... Filyos beldesi... Buraya liman yaptırmak, Osmanlı padişahı 2'nci Abdülhamid'in hayaliydi... 150 yıllık hayal gerçekleşiyor.
Karadeniz'de doğalgaz aramak... Büyük iddia... Bugün... 7 bin kişi... Karada, denizde... Doğalgaz sahasında çalışıyor.
Çalışanların 3'te biri kadın... Mühendis... Yardımcı eleman... İş güvenliği uzmanı.
Geldik... Gördük... Gezdik... Hayran kaldık.
***
Devasa kampüs
Filyos... TPAO tesisleri... Liman... Öylesine büyük ki... Alanı 1 milyon 200 bin metrekare.
Burası bir kampüs, külliye.
Mini hastane... Acil tıp... Ambulans... Sağlık istasyonu.
Üniversite-sanayi işbirliği... İhmal edilmemiş. Sanayicilerle her 6 ayda toplantı yapılıyor... Sanayiciye, ihtiyaçları, beklentileri soruluyor.
***
İşleme BOTAŞ'tan
Denizden çıkarılacak doğalgaz... Karadaki tesislerde işlenecek
Sonra... Ulusal doğalgaz hattına iletilecek.
Ulusal hat... 36 kilometre ileride.
BOTAŞ istasyon kurmuş... 36 kilometrelik hatta boru döşenmiş.
***
Teknolojik liman
Limandan söz etmeliyiz... 150 yıllık rüya.
Türkiye'nin 3'üncü büyük limanı... Rıhtım uzunluğu 3 kilometre.
5 büyük... 8 de orta büyüklükte... 13 gemi aynı anda indirme, yükleme yapabilecek.
Burası havaalanı gibi... Bütün işlemler bilgisayar yazılımlarıyla.
Gemi... Hong Kong'dan yola çıkarken... Filyos limanına ne zaman gireceği belli olacak... Limanda beklemeyecek.
***
Kıbrıs şehitlerine vefa
Aralık 1963... Kıbrıs Türkü'nü yok etmek isteyen Rum çeteleri katliama giriştiler.
Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı'nda görevli Tabip Binbaşı Nihat İlhan'ın evini bastılar.
Eşini ve üç çocuğunu şehit ettiler.
Anne Mürüvvet İlhan... Ve... Şehit kardeşlerin isimleri... Murat, Hakan ve Kutsi... TPAO tarafından sondaj destek gemilerine verildi.
Üç gemi de denizlerde bayrağımızı dalgalandırıyor... Doğalgaz arama sahasında.
***
Yepyeni bir şehir
Soracaksınız... Binlerce insan nerede kalacak? Beyaz yakalılar... Yöneticiler...
Elbette lojmanlarda. Binlerce konut.
Uzun sözün kısası:
Filyos'ta... Yeni bir şehir doğuyor.
Çalışmalar, kamerayla kaydediliyor... Proje tamamlandığında yayımlanacak belgesel için.
***
'Hayır' denilmeyecek öneri
Bartın'da... Amasra'da... Köksal Toptan ile birlikteydik.
Toptan... Zonguldak Milletvekilliği de yaptı, Bartın Milletvekilliği de.
Bölgenin "Ağabeyi."
Bartın'da... Akşam yemeğinde... "Bir önerim var" dedi:
- Yarın Filyos'a gidelim... Doğalgaz tesisleri... Liman... Binlerce çalışan... Her şeyi yerinde görmek ister misin?
Kim istemez ki?
Teşekkürler sevgili Köksal Toptan...
Allah'a ısmarladık Filyos... 7 bin çalışan.
***
Geri sayım son sürat
Karadeniz'de... Sahilden 170 kilometre uzakta... 10 kuyu... Her kuyudan günde 10 milyon metreküp doğalgaz çıkacak.
170 kilometrenin tamamına boru hattı döşendi... Ve testler başladı.
Denizde 30 gemi çalışıyor... 3'ü sondaj gemisi... Fatih... Kanuni... Yavuz...
Diğer gemiler... Montaj, boru ve kablo döşeme, iletişim hatları için devrede.
2023... İlk çeyreğin sonu... Evlerimizde, fabrikalarımızda... Kendi doğalgazımızı kullanacağız.
***
Denizin dibinde robotik operasyon
Denizin 2 bin metre derinliğinde... Uzaktan kumandalı robotlar çalışıyor. Borulara kaynak yapıyor, vanaları takıyor.
Bu derinlikten 2 bin metre daha aşağıya iniliyor.
Doğalgaz, 4 bin metre derinlikten çıkartılıyor.
Film gibi... Anlatmakla bitmez.
***
Sosyal hayat
Denizdeki ve karadaki personel için her şey düşünülmüş...
Sosyal tesisler... Lokaller... Masa tenisi... Bilardo... Oyun masaları... Televizyon... Maçlar izleniyor... Diziler de... Ve haberler.
Gemilerdeki ekipler, her ay değişiyor.
Ekip... 1 ay denizde çalışıyor... 1 ay karada.
***
Ulaşım
Filyos'taki tesislerin Bartın'a uzaklığı 25 kilometre.
Zonguldak'a ise... 60 kilometre.
Karadeniz yolunda inşaat devam ediyor... Bitince Zonguldak'a ulaşım 35 kilometreye inecek.
***
Şehir efsanesi
Bölgede... Yükselen söylenti, yükselen beklenti... Herkesin dilinde:
"Doğalgaz... İlk ay bedava verilecek."
Çok sayıda kişi bize sordu:
- Verilecek, değil mi?
Bilmiyoruz ki... "İnşallah" yanıtını verdik.
***
Heyecanlı bekleyiş
Filyos... Liman... Doğalgaz tesisleri... Hepsi devreye girdiğinde 30 binin üzerinde istihdam sağlanacak.
100 binden fazla insan ekmek yiyecek.
Bölge... Heyecan içinde.
Çevrede arazi fiyatları yükselmiş... Konut da öyle. Buraya göç yaşanacak.
***
Serbest bölgeye akın
Doğalgaz işleme tesisleri... Liman... Bitmedi dahası var.
Burada serbest bölge de olacak... 6 milyon metrekare.
Gerekli kamulaştırmalar yapılmış.
Yatırımcı... Sanayici kuyrukta... Serbest bölgede yer isteyen çok.
***
Kuş uçurtulmuyor
Yolunuz, buralardan geçerse... "Gireyim, gezeyim" diyemezsiniz.
Stratejik, dev bir yatırımdan söz ediyoruz.
Jandarma Karakolu var... 7/24 kontrol... Kameralar... Korumalar.
"Kuş uçurtulmuyor" diyelim... Gerisini tahmin edersiniz.
***
Gübre fabrikası da var
Unutmadan... Filyos projesinde endüstri bölgesi de var... 800 bin metrekare.
Burada gübre fabrikası kurulacak.
Gübrede... Dışa bağımlılık sona erecek... Önemli yatırım.”
