Ankara`nın Sıhhiye Semtini bilirsiniz Ulus-Kızılay arasında kalan en işlek semtlerden biri. İşte bu ‘Sıhhiye‘ adı,aynı zamanda Zonguldak`ta yapılan bir binanın “büyük kardeşi“nden dolayı verildiğini biliyor muydunuz ?
Konuyu biraz açalım; Ankara`nın Sıhhiye Semtine adını veren, Cumhuriyet`in ilk yıllarında yapılan Sağlık Bakanlığı Binası`dır.Ankara Sağlık Bakanlığı Binası, aynı zamanda Zonguldak`in Eski Vilayet Binası`nın bire bir benzeridir.
1926 yılında Sıhhiye Binası olarak inşa edilen Ankara`da ki binadan sadece 3 sene sonra, 1929 yılında aynı proje ile Zonguldak`ta da Vilayet Binası olarak yapılmaya başlar.
Yani Ankara`da ki bina ile bizim bina arasında üç yaş fark vardır.
O dönemde Ankara`ya yapılan bu bina oldukça beğenilir ve taktir toplar.Bazıları hayran kalır.Ünü dört bir tarafa dağılan bina Zonguldak tarafından da “gıpta” edilir.Zonguldak`ta zaten Vilayet Binası yapılmak istendiğinden, proje olarak ilk akla gelen bu bina olur ve projesi Zonguldak`a aldırılmak üzere girişimler başlatılır.
Mimarı da ,Avusturyalı mimar Theodor Jost`dur.
Cumhuriyetin ilk kurulduğunda Osmanlı Mimarları yeni Cumhuriyet`in binalarını yapmaya kapasitesi yetmiyordu.Bu nedenle 1926 yılından itibaren Avrupalı mimarlar ülkeye davet edildi.Bu süre zarfında Türk öğrencilerde Avrupa‘ya okumaya yollandı.1930 yılların ortalarından sonra Cumhuriyetin önemli Türk mimarları ortaya çıkmaya başladı.Bunlardan biri ,Zonguldak`ta ki Fener Misafirhanesi ve Kozlu İşçi evleri,Kılıç ilkokulu,Kılıç Sineması projesi sahibi Seyfi ARKAN`dır.Seyfi ARKAN, Atatürk`ün Mimarı olarak bilinir ve Çankaya Hariciye Köşkü,Makbule Atadan Köşkü, Florya Deniz Köşkü`nün de mimaridir.
1926 yılında Türkiye Cumhuriyet'in ilk Sağlık Bakanı Refik Saydam'ın daveti üzerine Ankara'ya gelen Avusturyalı mimar Theodor Jost tarafından 1926-1927 yıllarında Projesi çizilen Eski Sıhhiye Binası, aynı zamanda Zonguldak`ın Eski Vilayet Binasının da projesi olduğundan; Theodor Jost, aynı zamanda Zonguldak Eski Vilayet Binası Projesi Mimarı da olmuş oluyor.
1929 yılında Vali Akif Behzad İyidoğan döneminde yapımına başlanan Zonguldak Vilayet binasının açılışı,29 Ekim 1932, Cumartesi günü Cumhuriyet Bayramı törenleri sırasında Zonguldak Valisi Halit Aksoy tarafından yapılır.Yeni binanın ilk Valisi de Halit Aksoy‘dur.
1931 yılında Atatürk`ün Zonguldak`a gelişi sırasında, yapım halinde bulunan binanın bir an önce yapılması talimatı da Atatürk tarafından verilmişti.
Cumhuriyet`in ilk binalarından olan bu tarihi bina eğer yıkılmasa idi daha çok uzun süreler kullanılacak sağlamlıkta yapılmıştı.
Alman ekolünden olan binanın proje sahibi Theodor Jost`in çizdiği projeye benzer binalar Almanya`da 130 yıldır ayakta.Alman imar Kanunlarına göre bu binaları yıkmak imkansız olduğu gibi, bir çivi bile çakmak için izin alınır.
Zonguldak Eski Valilik Binası bir kaç değişiklik yapılarak, 1991 yılına kadar hizmet verse de, Zonguldak`ta bina yıkma hastalığının başladığı 1980`lerin sonlarında Vali Saim Çatur zamanında karar alınarak 1991`de yapilan şimdiki binaya yer açmak adına yıkılmıştır.
Bu binaya ilk çocukken girdiğimde bir devlet binasına girdiğimin hemen farkına varmıştım.Belki de devlet tanımını ilk hissettiğim bina bu olmuştu. 1980‘ler de ablamın memur olarak çalıştığı binaya sık sık ziyarette bulunurdum.Ayrıca, alt kat adliye daireleri olduğundan, ilk temiz sicil kağıdımı bu binada almıştım.
Kaynak:
Hayati YILMAZ/ZONGULDAK TARiH
