Redif sözlük anlamı ;
Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde, askerlik görevini yerine getirdikten sonra yedeğe ayrılan erler için kullanılan bina..
1826 yılında Yeniçeri Ocağı kapatılınca Osmanlı ordusu modernleşmeye girdi. Bu yenilik ile Anadolu’da askeri teşkilatlar yeni bir yapılanmaya girdi. II. Mahmut Döneminde Redif Kanunnamesi çıkartıldı. Osmanlı Devletinde 1834 yılında yürürlüğe giren, nizamiye ordusuna takviye olarak bir ihtiyat (yedek) ordusu oluşturan Redif Teşkilatları kuruldu. Redif birlikleri, “ efrad-ı redife” denilen askeri eğitimli yerliler ve subaylardan meydana gelmekteydi.
Yani savaştan dönen erler bulundukları yerde yedek olarak eğitimde kalacaklardı.
Çoğu yerde oluşturulan redif teşkilatında, 1836 yılındaki değişiklikte “nöbetleşe usulü” ile üç ay asker bulundurulacak eğitim sistemi getirilmiştir. Bu yüzden talim zamanı yerleşik kalan askere hizmet eden kışlaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu uygulama II. Abdülhamid zamanında da devam etti.
Redif binaları hemen hemen aynı planlara göre yapılmıştı. Bazı binalara ek binalarda eklenmişti. Dikdörtgen şeklinde olan bu binalar ; Redif Dairesi, Daire-i Askeriye, Redif Deposu olarak kullanılıyordu. Osmanlı ordusu Anadolu’da mühimmatın saklanması için bu binaları kullanmaktaydı.
Redif Deposu, taş ya da tuğladan inşa edilmiş bir yapıdır. Doğu-batı yönünde uzatılmış dikdörtgen plana sahiptir. Bodrum üzeri iki kat olan yapının, kenar bitimleri köşe taşlarıyla sonlandırılmış olup, köşe taşları kaideye oturmuş sütun başlıklı şekildedir.
Zonguldak’ta bu binalardan biri Ereğli, biri de Çaycuma’da inşa edilmişti..
Çaycuma Redif Binası bugün halen ayaktadır.
Çaycuma Redif deposu; diğer redif binaları gibi dikdörtgen planlı , bodrum üzeri iki katlı, katların arası silmelerle ayrılmıştır. Ana cephenin zemin katında orta aksta bir giriş kapısı ve kapının her iki yanında 3’er pencere açılmıştır. Birinci katta 7 pencere bulunmaktadır. Pencereler kemerlidir. Merdivenlerle ulaşılan giriş kapısı da kemerlidir .
Bugün halen ayakta olan binalar; Konya, Kastamonu, Erzincan , Konya Tirebolu, Sinop, Ordu’nun yanı sıra Zonguldak’ımızın güzide ilçesi Çaycuma’da bulunmaktadır.
Bu binalar muhtemelen II. Abdülhamid döneminde 1876-1888 yılları arasında inşa ettirildiği sanılmaktadır.
Tarihi öneme sahip bu bina hakkında önemli bir çalışma yapılmalı ve Çaycuma kent mirasına endekslenmelidir.
(Haritada Osmanlı Ordusunun Redif binaların yerleri verilmiştir.)
Kaynak: Hayati Yılmaz ile
Zonguldak Tarih
